Verwondering en inspiratie met Jimmy Nelson & Jitske Kramer
“Na 27 jaar in de financiële sector is het tijd voor nieuwe inzichten,” zegt Jeroen Groothuis, en hij neemt een grote hap yoghurt met bosbessen uit een zwart stenen schaaltje. “Daarom ben ik hier. Als je geen nieuwe dingen blijft leren, sterf je langzaam af van binnen.”
In alle vroegte is Jeroen, directeur van de Supervisory Office bij de Volksbank, op deze bewolkte novemberochtend naar Amsterdam Zuid afgereisd om onze ontbijtsessie bij te wonen. Met dit jaar twee buitengewoon bijzondere sprekers: corporate antropoloog Jitske Kramer en fotograaf Jimmy Nelson. De talks vinden plaats in de studio van Jimmy, die volgehangen is met zijn aangrijpende fotografie. Gespreksstof genoeg dus.
Verrassend
Even verderop bij de koffiebar staat Jeroens collega Bart Vrancken, Volksbank-directeur Hub Risk and Compliance. “Ik heb geen verwachtingen,” verkondigt hij, terwijl om hem heen steeds meer mensen de zacht verlichte ruimte binnendruppelen. “Solid Professionals verrast me altijd met de insteek van de sprekers. Iets waarvan je niet denkt dat het toepasbaar is op je werk, kan dan toch reflectie bieden.” Hij kijkt naar een foto van vier vrouwen in Nederlands klederdracht op het strand. “En dat Jimmy’s werk hier in volle glorie aan de muur hangt… Heel mooi. Het gaat wel een hele coole sessie worden.” Even valt hij stil. “Eigenlijk heb ik toch wel verwachtingen,” voegt hij toe. Hij moet erom grinniken.
Tijd voor de eerste spreker. De ruim tachtig gasten begeven zich naar de rijen zwarte stoeltjes, uitkijkend naar een scherm, inheemse maskers en wederom imposante fotografie. Sommigen pakken nog snel een croissantje mee, en het opgewekte geklets verstomt wanneer onze directeur Kathelijn Loos en head of talentmanagement Lieke Galema het woord nemen. Kathelijn: “Vandaag gaan we het anders aanpakken. Je krijgt geen presentaties te zien over nieuwe wet- en regelgeving, of de ontwikkelingen in onze industrie. In plaats daarvan willen we je uitnodigen om anders en met open blik te durven kijken naar de wereld en leiderschap. Vandaag verkennen we de menselijke rijkdom op een andere manier.”
Dan neemt Jitske Kramer het woord. Deze sprankelende vrouw is corporate antropoloog en heeft meerdere bestseller-boeken geschreven, waaronder als co-auteur het management boek van het jaar 2016, De Corporate Tribe. Ze reist de wereld over om onder andere van traditionele healers en tribes te leren en vertaalt deze lessen naar de bedrijfswereld. Want daar zitten veel meer raakvlakken dan je eerst zou denken.
Een beetje apart, hè?
In haar verhaal benadrukt ze dat de mensen in je bedrijf de cultuur vormen, en dat de cultuur de mensen vormt. Wat je wilt, legt Jitske uit, zijn ‘Strong tribes, safe for diversity, ready for change’.
Ze toont een foto van een inheemse man, uitgedost met kralen, gekleurde strepen op het gezicht en een handgemaakte kroon op. “Een beetje apart, hè?” zegt ze. Dan verschijnt er daarnaast een foto van een exuberante Oranje-fan. De man is haast niet te zien onder zijn oranje pruik, oranje schmink en rood-wit-blauwe zonnebril. “Maar dit is niet apart, natuurlijk,” en ze kijkt demonstratief de menigte in. Die barst in lachen uit. Natuurlijk heeft ze gelijk, hoor je het publiek denken, wij zien er ook belachelijk uit.
Jitske geeft nog een voorbeeld. “Als iemand zegt, vertel me iets over je organisatie, dan laat je een organogram met de functies zien. Maar wat de organisatie echt is, is dit!” Op het scherm verschijnt een organogram van blije en minder blije poppetjes, waartussen pijlen staan met ‘hates’, ‘has slept with’, ‘sells drugs to’ en ‘supports the same football team’. Weer klinkt er hardop gelach uit het publiek. “Een organisatie bestaat uit de relaties tussen de mensen!” roept Jitske. “En zo sterk als die zijn, zo sterk is je bedrijf. Cultuur is emotie.” Instemmend gemompel stijgt op.
Kampvuursessie in plaats van bulletpoint meeting
De belangrijkste tip die ze meegeeft is om echt te luisteren. “Zoals aan een kampvuur. Dan luister je echt naar wat er wordt gezegd. Is je vergadering een bulletpoint meeting, waarbij de keuze eigenlijk al is gemaakt en de inbreng er niet toe doet? Of kun je elementen van een kampvuursessie toevoegen, waardoor er een gesprek ontstaat zonder direct een mening over iets of iemand te hebben?” Safe travels, sluit Jitske af, en het applaus barst los.
Tijdens de pauze, met koffie en smeuïge baklava, hoor je alom de gesprekken over Jitskes verhaal doorgaan. “Inspirerend,” zegt Aimee Pijnacker, al 23 jaar werkzaam in de sector. “Daar gaat het om. Oprechte belangstelling tonen, werkelijk geïnteresseerd zijn in iemand en mensen de vrijheid geven om mee te denken.”
Automatische piloot achterwege laten
Ook Pim van Koeveringe, werkzaam als zelfstandig senior finance professional, is verwonderd door Jitskes verhaal. “Dat komt binnen, en zet aan tot nadenken. Je doet zo veel op de automatische piloot.” Na een vergadering zou je volgens Jitske de betrokkenen moeten bellen om te vragen wat dat met ze doet, wanneer er wel of niet naar ze is geluisterd. “Maar ik pleeg die telefoontjes niet zo vaak,” geeft Pim eerlijk toe. “We houden ons meer bezig met doordrammen. Zo’n voeten-op-tafelsessie zou best wat zijn.”
Jimmy is aan de beurt, en begint zijn verhaal met een halve minuut stilte. “Afgelopen week hoorde ik mijn werknemers zeuren over de regen. Het is maar water dat hier op ons hoofd valt. Ik wil graag stilstaan bij dat er op andere plekken in de wereld heel andere dingen uit de lucht vallen.”
Het komende uur doet de wereldberoemde fotograaf op ontwapenende, ultra-persoonlijke en emotionele wijze zijn verhaal uit de doeken. De toeschouwers zijn muisstil en hangen aan zijn lippen. Niemand kijkt op zijn telefoon en bij menig luisteraar schieten af en toe de tranen in de ogen. Jimmy vertelt over zijn misbruik als kind, het verlies van al zijn haar door alopecia en de lockdown-modus waar hij in schoot. Op zijn zeventiende had hij niets meer te verliezen en vertrok hij naar Tibet, waarvan hij na drie jaar terugkeerde met een hervonden liefde voor de mens, de wereld en zichzelf. Maar ook met vier foto’s, die in de Britse National Geographic gepubliceerd werden.
Verbinding kan overal
Op gepassioneerde en ietwat excentrieke wijze vertelt hij over zijn reizen die toen begonnen, waarbij hij op bijzondere manier contact legde met de meest uiteenlopende culturen op de meest afgelegen plekken die deze aarde te bieden heeft. Door zichzelf weerloos op te stellen, en dat echt te zijn, kan hij in zijn zoektocht naar liefde over heel de wereld aan iedereen laten zien dat hij hier alleen maar is om jou, de ander, te zien. In zijn verhaal aan ons doet hij dat ook. Hij vormt geen bedreiging, hij doet zich niet voor als iemand anders, hij is hier om ons te zien en zijn liefde te delen. Jimmy’s enthousiasme voor de medemens is aanstekelijk, en meermaals trekt hij mensen uit het publiek om te poseren. Zo demonstreert hij hoe hij wekenlang bezig is met het vastleggen van een perfecte foto.
De Brit sluit af met een compilatie van portretten, die heel snel achter elkaar voorbij flitsen op het scherm. ‘We are all one’, staat er dan. Het is nog heel even stil, en dan klinkt er hard applaus. Terwijl de menigte nog verwonderd bijkomt van de keynote, sleept Jimmy een ladder naar voren, om van ons een foto te maken.
Echt luisteren
“Prachtig,” uit Anne Friedrich, hoofd center of expertise bij Rabobank. “Het gaat om meer zien dan alleen de oppervlakte. En dat sluit naadloos aan bij Jitskes verhaal.” Ook Klaartje van Gasteren van onze partnerorganisatie De School voor Transitie is diep onder de indruk. “Er is zo veel meer wat ons verbindt dan van elkaar afdrijft. En het begint bij het opbouwen van relaties.” Jeroen Groothuis stond versteld van de aandacht die iedereen voor de verhalen had. “Niemand was afgeleid door zijn eigen nutteloze bijzaken. Mensen luisterden écht.”
Onze directeur Sabine ten Brinke bekent dat ze ook meermaals was geraakt door Jimmy. “Hij laat zien hoe mooi het is, wanneer je de stereotypering terzijde laat. En de kampvuursessies van Jitske wil ik gaan toepassen. Om werkelijk te horen wat iemand te vertellen heeft, buiten de gebaande bullet points om.”
Het is twaalf uur, en de ontbijtsessie zit erop. Stuk voor stuk vertrekken de gasten, terug naar de wereld van banken, kantoren en bureaus. Maar de woorden en beelden van Jitske en Jimmy echoën nog een tijdje na.
Meer weten?
Wil je verder praten over inspiratie, diversiteit en een goede werkomgeving creëren? Laat het ons weten, we gaan graag het gesprek met je aan.
